Ngô Thiệu Phong
Thứ Bảy, 31 tháng 1, 2015
Thứ Tư, 28 tháng 1, 2015
Thứ Hai, 12 tháng 1, 2015
Thứ Hai, 5 tháng 1, 2015
Biển hiệu và khẩu hiệu ở VN.
Nhân sự kiện Bình Định treo khẩu hiểu "Vượt đèn đỏ chỉ có người ít học" xin nói thêm dăm ba câu về việc này.
Đã đến lúc đội ngũ Think tank của VN cần nghiên cứu nghiêm túc về tác dụng và ý nghĩa của khẩu hiệu, biển hiệu trong từng giai đoạn cụ thể. Bàn chuyện này là quá tầm của tôi. Vì thế chỉ dám đưa ra đấy vài cái biển hiệu, khẩu hiệu của cả quốc doanh và cá nhân, cả lề trái và lề phải để bà con cũng ngẫm ngợi. Ảnh cóp nhặt trên mạng.
Nếu như Bình Định có băng rôn :
Thì Bắc Giang cũng quyết không thua chị kém em:
Người điên ở VN có khả năng đặc biệt này?
Thảm hoạ của việc sính dùng ngoại ngữ. "Shit tận nơi" thì bố ai dám ăn?!
Biển hiệu và khẩu hiệu của anh Thuế. Đừng tưởng cứ dính đến tiền là khô khan nhé. Khẩu hiệu dạng câu đối đây này.
Cái này chắc chủ nhân muốn bắt chước trào lưu giật gân gây sốc của báo chí nước nhà? Có lần trao đổi với một vài nhà ngôn ngữ học, các bác í nói phải khẩn trương soạn thảo và ban hành Luật Ngôn ngữ. Đúng là cần thật!
Ngày xưa học ngôn ngữ thầy đã lấy ví dụ "Giặt là tẩy hấp", "Xay bột trẻ em"... Nay còn kinh hoàng hơn.
Huế Warmly welcome-nhiệt liệt chào mừng ngày TBLS 27-7. Nền đỏ chữ vàng = trang trọng đấy!
Thấy mọi nơi "nhiệt liệt" thì cao nguyên em cũng "nhiệt liệt". Cứ hô tướng, chăng bừa lên như thế chứ có mấy ai hiểu, mấy ai chú ý đâu.
Còn đây là biển hiệu của lề trái, thuộc dạng chảnh nhất trong lịch sử loài người. Tất nhiên cũng có những tấm biển thuộc hàng nhân văn nhất mọi thời đại.
Mất toi 60 triệu!
Vì
sao băng-rôn khẩu hiệu “Vượt đèn đỏ chỉ dành cho người ít học” ở Bình Định lại bị người dân
phản ứng, thậm chí có ý kiến trái chiều?
Theo
tôi đây là một dạng khẩu hiệu có hơi hướng kỳ thị, nhục mạ. Nếu các khẩu hiệu
trước đây có thiên hướng kêu gọi, động viên, thuyết phục một cách hoà bình thì
khẩu hiệu này có gì đó hơi hiếu chiến, hơi gây sự, hơi hồ đồ.
Tác
giả của khẩu hiệu này có dụng ý “phang” thẳng vào lòng tự ái, tự trọng của người
tham gia giao thông, với cái ý không ai muốn mình bị coi là ít học nên sẽ không
vượt đèn đỏ.
Và
đúng là nó đã chạm vào lòng tự ái của những người ít học thật vì cứ theo cái khẩu
hiệu ấy thì chỉ có người ít học mới vi phạm luật giao thông. Điều này không thoả
đáng, rất cảm tính.
Ngoài
ra, trong xã hội ta, khi mà một số chuẩn giá trị bị thay đổi, thật giả lẫn lộn
khó lường, nhất là trong lĩnh vực giáo dục, thì khái niệm học ít học nhiều, học
cao học thấp xem ra mông lung và ranh giới không rõ rệt.
Sẽ
có rất nhiều định nghĩa khác nhau về học ít học nhiều và dĩ nhiên là rất khó thống
nhất nên gắn nó vào một khẩu hiệu (để thúc đẩy một hành động cụ thể) là rất
không nên.
Văn
hoá là khái niệm rộng hơn học ít học nhiều. Vì thế nhiều người có thể dễ dàng
chấp nhận mệnh đề: Người có văn hoá là người không vi phạm luật giao thông. Trên
thực tế, người học nhiều chưa hẳn là người có văn hoá và người có văn hoá đôi
khi cũng chưa chắc đã học nhiều.
Đấy
là chưa kể trong xã hội đang bị dị ứng và bội thực với đủ loại bằng cấp rởm, bằng
mua, bằng xã giao, ngoại giao; đủ các thứ GS, PGS mà chuẩn mực của nó còn khiến
nhiều người băn khoăn thì việc trưng ra cái khẩu hiệu đánh đồng mấy vị học nhiều
với việc tuân thủ luật pháp, đồng thời tẩy chay người ít học thì thiên hạ “nổi
khùng” là cái chắc.
Tóm
lại là “ít học” và “nhiều học” ở ta, nhìn chung, chẳng nói lên cái gì cả, chẳng
có giá trị quy đổi gì ghê gớm để mà đem ra đặt ngang hàng với việc tuân thủ hoặc
bất tuân luật pháp.
Cuối
cùng thì cái khẩu hiệu vừa chăng lên phải tháo xuống. Mất toi 60 triệu đồng. Tiền
của dân cả đấy, trong đó có những người ít học nhưng biết làm.
Thứ Bảy, 3 tháng 1, 2015
Cảm ơn.
Tôi
có thời gian sống ở Sài Gòn từ 1978 – 1982. Sau đó cũng có vài ba bận vào chơi
và bây giờ thì công tác ở miền Tây. Tôi có một nhận xét như thế này không biết
có quá chủ quan không, đó là nhìn chung người dân miền Nam có tần suất sử dụng
từ “cám ơn” nhiều hơn hẳn một vài vùng miền khác.
Hồi
tôi còn học cấp I và cấp II ở Sài Gòn thì học sinh lên bảng trả bài phải khoanh
tay. Tôi mới ở miền Bắc vào thấy lạ. Còn đi mua hàng hay ăn quà thì khi nhận tiền
và đưa hàng cho người mua, người bán kèm theo câu nói cảm ơn. Cái này tôi cũng
thấy lạ vì trước đó ở miền Bắc, tôi đã quá quen thuộc với khuôn mặt và thái độ của
các chị mậu dịch viên ở hợp tác xã mua bán hoặc ở các cửa hàng quốc doanh.
Đến
hôm nay, cho dù Sài Gòn và nhiều vùng khác ở miền Nam đã nhiều thay đổi thì hai
tiếng cảm ơn vẫn còn đó. Người ta cảm ơn nhau khi được giúp đỡ là điều hiển
nhiên nhưng mua bán cũng được nghe nói lời cám ơn thì không phải nơi nào cũng làm được.
Nếu
quan niệm mua bán là sự trao đổi ngang giá thì người bán và người mua sòng
phẳng, chẳng ai phải ơn huệ ai. Nhưng nếu xét trong bối cảnh của nền kinh tế cạnh
tranh tự do của Sài Gòn trước 1975 thì chúng ta hoàn toàn có thể lý giải được
vì sao người bán hàng ở miền Nam thường nói lời cám ơn với khách và trở thành
thói quen tới hôm nay.
Tuy
nhiên, cái lý do thuần tuý về kinh tế như vậy có vẻ chưa được thuyết phục cho lắm.
Phải có thêm nguyên do nào khác mới đảm bảo cho sự tồn tại của hai tiếng cảm ơn
ở người miền Nam bền lâu như vậy.
Yếu
tố giáo dục gia đình chăng? Rất có thể.
Tôi
đã tới khá nhiều gia đình người Nam, kể cả người Bắc 1954, thì thấy trẻ con lễ
phép trong giao tiếp ứng xử với các thành viên gia đình và với khách khứa. Cho tới hôm nay
vẫn có thể thấy cách xưng hô, chào hỏi rất lễ phép ấy, những hành vi mà chúng
ta thường thấy trong các gia đình người Hà Nội gốc ngày xưa.
Có
thể đó là những yếu tố căn bản gầy dựng lên hai tiếng cảm ơn trong giao tiếp ở
người miền Nam cho tới tận hôm nay. Họ
nói cảm ơn một cách thực lòng chứ không hề xã giao hay cho phải phép.
“Cảm
ơn”, đơn giản thế thôi nhưng nó giúp mỗi người yêu đời hơn, nhân văn hơn, thân
thiện hơn; nó xua tan đi phần nào sự bon chen và ích kỷ, ít nhất là ở thời điểm
được nghe, được nói lời cảm ơn ấy./.
Thứ Năm, 1 tháng 1, 2015
Thanh niên Giao Chỉ ở Đức (P5)
Thô lỗ!
Đến
một vùng nào đó phải tìm hiểu kỹ văn hoá của vùng đó. Cái này ai cũng biết,
Thanh niên Giao Chỉ (TNGC) cũng biết, thế nhưng nhiều cái không lường được nên
đẩy mình vào thế dở khóc dở cười, thậm chí, dưới con mắt người khác, là thô lỗ.
Bia Đức
Rossmann
là chuỗi siêu thị bán lẻ phổ biến ở Đức, kiểu như Co.opmart hay Fivimart ở VN.
Mình vào đó mua mấy thứ làm quà. Lúc ra
tính tiền, quen thói ở VN chỉ cần để nghiêng giỏ hàng lên bàn là nhân viên thu
ngân tự khắc lấy đồ ra, nhập mã và tính tiền. Thế nhưng ở Berlin không như vậy.
Bạn phải tự lấy cục chặn đặt lên băng chuyền để hàng hoá của người trước không
lẫn với của mình, sau đó tự tay để từng món hàng vào băng chuyền. Thu ngân sẽ
điều khiển băng chuyền chạy tới để lấy hàng, nhập mã.
Cái
kiểu TNGC đặt uỵch phát cái giỏ hàng đầy ự lên băng chuyền rồi đứng ì ra đấy khiến thằng thu ngân nóng mắt, dòng
máu phát xít của hắn bùng lên, hắn lẩm bẩm cái gì đó trong mồm mình không nghe
ra, mãi sau mới luận được là nó bảo xếp từng món hàng lên.
Thì
xếp!
Rossmann
chỉ có loại bao nilon nhỏ mà hàng của TNGC lại nhiều, loay hoay mãi, đút vào lại
rơi ra, trong khi đó thì thằng oắt con thu ngân mặt khinh khỉnh không thèm nói
nửa lời. Nó vứt hàng vào tay mình như ném đồ vào thùng rác. Thằng mất dạy cứ để
TNGC lúng túng không biết cho hàng vào đâu trong khi đằng sau là cả một hàng
dài người mua đang chờ thanh toán.
Cũng
may trong lúc khốn khó ấy, một em đẹp như mơ, xếp hàng chờ thanh toán ngay sau
mình nhỏ nhẹ nhắc: “Nếu anh cần cái túi to hơn thì phải mua, 10 xu”. Mình chẳng
kịp cảm ơn, luống cuống một tay đưa tiền, một tay giơ ra chiếc túi nilon: A big
one! A big one!
Thằng
ranh con ngó lơ như không nghe thấy gì khiến TNGC phải nhắc lại mấy lần. Lúc
này nó mới lầm rầm trong mồm như khấn bố nó: Say please!
Please
cái tổ cha mày! Đông khách thế này còn bày đặt please. Please cái đéo gì cho rườm
nhời hả thành ranh?
Nghĩ
thế thôi! Điên lắm nhưng TNGC vẫn phải nghiến răng, dằn giọng nói: Yes!
Please-please. Đến lúc này thằng thu ngân mới kênh kiệu ném ra cái túi to.
TNGC
thừa biết ở các nước văn minh, bao gói nilon không được khuyến khích sử dụng.
Nhưng phải nói người ta mới biết chứ! Thằng này đích thì phát xít con – bọn đầu
trọc.
TNGC
vừa xấu hổ vừa căm nhưng nghĩ cho cùng lỗi cũng tại mình. Mình đã kém hiểu biết lại còn thô lỗ (less forrmal in
speaking).
Nhớ
hồi ở Philippin, mình có thuê một chiếc tricycle (một loại xe ôm 3 bánh) để đi
loanh quanh chơi. Lúc về còn mấy peso dốc cho anh tài xế hết. Cánh xe ôm bên cạnh
nhìn lác mắt hỏi “người nước nào thế”. Anh xe ôm nói Thailand. Dù đã đi được
dăm bước chân nhưng TNGC vẫn quay lại, chỉnh ngay: Không, Vietnam.
Thế
nhưng lúc ở Rossmann bị cả chục con mắt nhìn vào, kẻ thương hại, người bực mình
vì sự chậm trễ trong khâu thanh toán thì TNGC chỉ ước gì hội mắt xanh mũi lõ
kia sẽ nghĩ mình là người…Tàu. Ha ha.
Trung thực.
Uniqlo
bên Đức đa phần hàng China, có cả sản phẩm VN và một số nước nghèo. Hình như cái
áo lông Đức từ thời bức tường Bá Linh chưa đổ mà ông anh đem về để lại ấn tượng
quá sâu đậm cùng nỗi ám ảnh hàng Tàu đã khiến cho TNGC không còn hứng thú với
Uniqlo nữa.
Hôm
sau TNGC vào một cửa hiệu thời trang hơn, săm soi một hồi cũng lựa được cái áo
đẹp cho con gái nhưng vẫn hồ nghi. TNGC gọi người bán hàng hỏi chiếc áo ấy có được
sản xuất tại Đức không, vì tôi-TNGC- chỉ thích hàng Đức và không có cảm tình với
hàng Tàu. Một chị bán hàng cỡ 30 tuổi lộn ngược lộn xuôi chiếc áo để tìm nguồn
gốc xuất xứ. Sau đó chị ta lại gọi thêm một em khác tới để trao đổi. Câu trả lời
là cái nhún vai, lắc đầu và mỉm cười: Chúng tôi không dám chắc.
Một
câu trả lời trung thực và khôn ngoan.
Tôn trọng đồng tiền.
Vì
chưa quen với mệnh giá nhỏ của các đồng xu (coin) nên khi mua hàng ở Đức, TNGC
thường đổ cả nắm ra bàn để người bán tự lấy. Phần nhiều đều bật cười và cảm
thông với hành vi đó. Con TNGC thì cố che giấu sự ngượng ngùng bằng cách nghĩ
(một cách quyết liệt) rằng ở xứ TNGC tiêu tiền cỡ trăm ngàn trở lên không à. Mấy
xu, mấy hào như các vị, đây không… chấp, nhá.
Còn
tiền giấy thì TNGC cũng nhiễm một thói quen là đút tụt vào túi mà không dùng
ví. Chính vì thế tờ tiền bị vo viên nhàu nhĩ trông rất gớm. Trong một lần mua
hàng ở Đức, nhân viên thu ngân đã cầm mớ tiền của TNGC huơ huơ lên trời cười và
nói gì đó với những nhân viên bên cạnh, sau đó anh ta đưa vào máy vuốt tiền vuốt
vài lần cho thẳng. TNGC không biết tiếng Đức nhưng đồ rằng hắn đang rầm rĩ: Bớ bà con, lại có thêm một thằng tóc đen, da vàng nữa đưa cho tôi mớ giấy lộn này!
TNGC
mới mắc mấy cái vớ vẩn như trên chứ mọi người tiếng Anh như gió, đi Tây như đi
chợ thì hy vọng không. Thế nhưng cứ kể ra đây, trước là để nhắc nhớ cho bản
thân, còn bác nào thấy hữu ích thì LIKE cho TNGC phát để động viên, để TNGC đỡ
tủi.