Trở lại Pá Uôn

Thực ra khi thường trú trên Tây Bắc năm 1998 tôi vẫn chưa có dịp vào Quỳnh Nhai. Một hai năm sau gì đó mới cùng Nhật Minh, Tuấn (dân thổ địa) thuê con U – oát ngật ngưỡng bò vào.

Bữa đó phù sa dồn về, phà Pá Uôn không chạy được nên mấy anh em tắc ở đó. Loanh quanh thế nào buổi tối được ông chủ phà thết bữa tuý luý, hình như lòng lợn, lại được ngủ nhờ qua đêm.

Ngày đó Pá Uôn nghiện nhiều lắm! Rầm rập mua bán hút xách cả đêm. Thanh niên choai choai phê thuốc đứng lim dim như cò ngủ. Chả thấy ai bắt. Ngược sông vào huyện, đám tàu khai thác vàng, với đủ mặt giang hồ thảo khấu, ngày đêm gào thét cày xới lòng sông.

Giờ Quỳnh Nhai khác rồi! Huyện mới cách cầu Pa Uôn vài cây số, huyện cũ đã chìm nghỉm dưới lòng hồ. Những người ưa hoài niệm như tôi trở lại Quỳnh Nhai đều mong một lần trở về chốn cũ-huyện cũ, để lặng lẽ ngồi trên mặt sông bao la nghĩ về những kỷ niệm đang ngủ yên dưới kia, dưới sâu hàng chục mét nước.

Những mỏm núi cao ngất ngày xưa giờ nước dâng biến thành những hòn đảo đẹp mê hồn! Chả ai nghĩ Quỳnh Nhai làm được cả nước mắm và sống khoẻ nhờ thuỷ sản. Cá sông Đà đang âm thầm theo thương lái chở thẳng đến các bàn tiệc của các đại gia, các doanh nhân và những người sành ăn dưới xuôi. Họ thưởng thức và rỉ tai nhau “cá sông Đà”.

Thực thà mà nói du lịch, trong đó có ẩm thực ở Quỳnh Nhai còn thô mộc. Sẽ không có sự tinh tươm và tiện nghi như resort nhưng bù lại ở đây bạn sẽ nếm được nắng, ngửi được gió, sờ được sương và ngất ngây với những nụ cười, câu nói hồn hậu chất phác của người dân bản.

Khi men rượu vừa say, khi tâm đầu ý hợp, bạn có thể đứng ở một khoảng cách vừa đủ để mân mê chiếc tai piêu trên đầu em gái Thái; bạn có thể hỏi bà con trong bản đủ chuyện mà không bị nghi ngờ là... kẻ xấu, bạn có thể “lạc bước” vào bất cứ nhà nào cũng đều được đón chào trọng thị, bạn không sợ bị cân điêu, không lo lừa lọc...

Quỳnh Nhai cũng như một vài vùng ở Tây Bắc hiện chưa có khách sạn 5 sao nhưng tình người trên cả 5 sao, những điều nhân bản như thế đã hoá thạch ở nhiều nơi. Quỳnh Nhai và một số bản làng Tây Bắc vẫn vẹn nguyên bạn nhé!

Anh Cường chủ tịch, anh Thu bí thư..., những người đắm đuối và sống chết với vùng đất cứ gặp mình là say sưa kể về những dự định trong tương lai. Chuyện lớn chả dám bàn, chỉ mong các anh làm gì thì làm, cứ phải giữ cái chất người, cái phong cảnh riêng Tây Bắc mới được!

Ai muốn trở về với thiên nhiên, với sự thanh khiết, tinh khôi, trong trẻo thì lên ngay đi, kẻo sau lại tiếc!