Tai nạn nghề nghiệp.

Nhà báo được coi là quyền lực này quyền lực kia, nhưng bây giờ mà có diễn đàn để cho người ta nói về nhà báo thì cũng ối chuyện. Bản thân mình cũng dính đầy “phốt”. Kể vài chuyện, trước để tự răn, sau ai có nhã hứng thì tham khảo để mà tránh.

Cái máy ghi âm ngày trước to và nặng chứ đâu gọn nhẹ như bây giờ. Có lần mình đuổi theo một VIP để phỏng vấn, cho dù VIP nhận lời nhưng thư ký riêng cau mặt nhìn. Biết VIP vội mình tác nghiệp nhanh. Hôm ấy trời vừa tạnh, đón lõng VIP ở khoảng sân trống nên nhìn quanh quất chẳng có chỗ nào sạch để đặt cái cặp, cực chẳng đã mình kẹp luôn vào giữa hai gối để rảnh tay cầm míc.

Cái cặp nặng cứ chực tụt xuống. Mình càng ráng sức gồng giữ thì chân mình càng ra dáng hình chữ V. Tư thế phỏng vấn chẳng đẹp tẹo nào ấy lọt vào ống kính một đồng nghiệp. Phúc tổ hồi đó chưa có facebook. chúng nó cười khà khà, nói anh đứng rất chi là tạo hình. Chữ V là biểu tượng cho VOV đấy anh ạ. Tới đây 58 Quán Sứ xây xong, chỉ cần dán hình này ngoài cổng thì khỏi cần biển hiệu anh ạ. Mình gầm lên: “Mấy thằng khốn nạn! Xoá ngay!”

Lần khác mãi mới “chèo kéo” được một VIP trả lời phỏng vấn nhưng hiện trường quá ồn, không ghi âm được nên mình lôi đại VIP vào…buồng. May phòng không có ai, tưởng số hên ai ngờ đang phỏng vấn thì hết tiếng gõ cửa lại đến tiếng chuông điện thoại réo; lát sau chủ nhân của căn phòng về, kéo thêm mấy người nữa, ồn hơn cả ở ngoài. Phòng của người ta, mình đùng đùng xông vào chả nhẽ đề nghị họ im lặng.

Cái micro chuyên dụng của dân báo nói khá nặng. Trong khi đó có những cuộc phỏng vấn cần phải để cho đối tượng nói thoải mái chút thì mới chắt lọc được ý hay. Thế nên cầm mic cũng rất mỏi.

Có bận mình phỏng vấn một bác cựu chiến binh, bác này nói hăng, cứ chuẩn bị ngắt lời bác lại trợn mắt gạt phăng đi. Cầm míc mỏi quá mà bác ý lại nói lan man, mình bèn ngó trước nhìn sau dúi mic vào tay bác rồi lững thững bỏ ra hành lang hút thuốc. Trong sảnh, bác vẫn nói oang oang, tay cầm mic tay kia chém phần phật vào không khí. Hút xong điếu thuốc vào chẳng thấy bác đâu, chỉ còn cái mic và máy chỏng chơ trên bàn, tua nghe lại thấy có đoạn: “Chương trình phỏng vấn đến đây là kết thúc. Chào đồng chí phóng viên, chào thân ái và quyết thắng”.  

Chuyến ấy về bị phê bình rất nghiêm khắc. Anh em góp ý mỏi cỡ nào cũng không được rời tay mic, buông mic coi như buông vũ khí …

Chống khuỷa tay lên bàn lâu cũng mỏi nên biện pháp tiếp theo là dùng tay không cầm mic đỡ tay cầm mic, như động tác bắn súng của cao bồi Texas.  Cách này cũng không ổn. Cái tay chạc đỡ mãi cũng mỏi nên có lần mình vơ tập tài liệu trên bàn để gác cổ tay. Vẫn không rời mic nhé! Vừa nghe trả lời vừa ngắm thạch sùng đuổi nhau trên trần. Khoẻ!

Hết cái míc đến cái máy ghi âm báo hại mình. Năm 1998, đang là phóng viên thường trú ở Sơn La, mình theo thuyền buôn ngược lên thượng nguồn sông Đà, chỗ Mường La, đoạn giáp với Thuỷ điện Sơn La bây giờ. Mình ghé vào một bản thấy rất đông trẻ mắc quai bị. Phỏng vấn, trưởng bản bức xúc nói cả bản đều bị. Mình bảo dẫn đi xem, trưởng bản dẫn đến vài nhà thì nhà nào cũng có một hai đứa má xưng vù bôi vôi trắng xoá. Thế là vội vội vàng vàng giật cái tít “cả bản mắc quai bị”.

Không nhớ tin đăng trên Báo Tiếng nói Việt Nam hay phát trên đài nhưng sau đó Sở Y tế Sơn La cho đoàn kiểm tra và về nói chỉ vài người mắc.

Lãnh đạo tỉnh Sơn La yêu cầu giám đốc Cơ quan thường trú Tây Bắc Hoàng Quách Cầu phải xin lỗi và đính chính. Anh Cầu gọi mình vào, mình gân cổ lên, nói cả nửa tháng sau mới kiểm tra thì cũng có người khỏi rồi chứ. Và để chứng minh, mình lôi máy ghi âm ra, nhưng đến đúng đoạn trưởng thôn chuẩn bị nói “cả bản đều mắc” thì băng cát-sét từ từ chạy vào đoạn trắng ở đầu băng. 

Sau này còn có vụ kiện to, lên tới tận Văn phòng Chính phủ nữa, nhưng tai nạn ở Sơn La là lần đầu, mình nhớ mãi. 

    

Có những bài học mà chỉ có thực tiễn hoạt động nghề nghiệp mới dạy cho mình biết. Ấy là năm 2001 mình sang Malaixia viết về Seagames21. Lần đầu làm việc ở nước ngoài, lại đi một mình nên lúng túng bỡ ngỡ lắm! Sáng ra thấy đồng nghiệp báo Thể thao tp HCM chuẩn bị đồ nghề ở sảnh khách sạn, mình bộp chộp hỏi đi đâu. Vừa dứt lời, nhiều ánh mắt khó chịu nhìn mình từ đầu đến chân. À ra thế, có thể mời nhau nhậu nhẹt tưng bừng tối hôm qua nhưng sáng nay đừng hỏi làm gì, ở đâu nhé!

Một tình huống tương tự, đó là lần mình được cử đi “làm” quốc hội. Hồi đó giáo dục “nóng” lắm, mà bộ trưởng Nguyễn Minh Hiển cứ giải lao là mất hút trong căn phòng ở phía đầu Hội trường Ba Đình. Chẳng biết hôm đó cao hứng thế nào bác Hiển lại lững thững ra sảnh, cánh báo chí “vồ” luôn. Chẳng biết báo nào có công “vồ”, mình đến thì đã có 5 em xinh đẹp xúm lại rồi. Vội vàng, hớt hải, chỉ sợ đại biểu chuông reo là…vào họp nên mình lanh chanh hỏi. Chưa dứt lời thì cả mười con mắt nhìn mình như thằng vô lại. Mình tẽn tò, nhăn nhó cười ngô nghê. Được cái mình thông minh lại dễ thương, nhận khuyết điểm với từng em, từng em một nên sau này hễ họp báo là các em lại cấu mình, nói anh Phong hỏi trước đi! Hi hi!