Ra đường là nghĩ đến cái chết.

Mình chưa được đi ra nước ngoài nhiều nhưng nghe anh em kể không ở đâu trên thế giới này giao thông lại hỗn loạn và nguy hiểm như ở Việt Nam.

Trong một tuần mà có tới ba vụ tai nạn giao thông thảm khốc thì quá sức tưởng tượng. Chẳng biết mấy quan chức phụ trách việc này có bị mất phiếu (tín nhiệm) hay không? Chuyện phiếu phiếc cũng chẳng là cái đếch gì, là con người, dẫu chẳng máu mủ ruột rà, trước những cái chết oan uổng như thế, chết đường chết chợ như thế, không đau đớn sao được.

Mỗi khi qua ngã tư Tràng Tiền - Hàng Bài, thấy tây trắng tây đen lố nhố đứng trên vỉa hè mắt trợn tay chỉ rồi đưa máy chụp hình lên chớp lia lịa đủ biết họ nhìn giao thông của ta thế nào.

Nhớ cách đây hơn chục năm, trong một chuyến công tác được đi cùng nhà báo Trịnh Bá Ninh, trong cuộc nhậu ngà ngà say, nhân bàn về bằng dởm, ông nói vui, trên đời này giờ tao chỉ mong giữ được hai cái bằng thật thôi, đó là bằng lái xe và bằng bác sỹ.

Nay ngẫm lại, có khi ông nói thật chứ chẳng đùa. Đến nghiêm cẩn như lái máy bay mà Vietnam airline còn tuyển phi công rởm huống hồ ô-tô. Rồi chuyện học lái, thi lấy bằng ra sao báo chí nói mãi rồi. Tóm lại là không ai trượt cả.

Kiểm định xe ở ta thì như một trò hề. Xe không đủ chất lượng đều qua tất miễn là chồng đủ tiền. Người ta biết cả đấy, dùng đủ mọi biện pháp ngăn chặn nhưng chẳng ăn thua gì.   

Chẳng thế mà mình có thằng bạn học báo, vừa ra trường, ông bố, khi ấy đang làm kiểm định tàu bè gì đó ở Nam Định, chắc màu nhiều, nên quyết bắt con học tiếp hàng hải để thế chân sau khi về hưu.  Thằng đấy mê nghiệp báo lắm nhưng vẫn phải lẽo đẽo thêm mấy năm ở trường hàng hải dưới Hải Phòng.

Nhưng mình nghĩ chuyện học lái xe rồi kiểm định xe cũng chỉ là một phần thôi, tai nạn giao thông có nhiều nguyên nhân. Người ta hay nói về ý thức kém, nhưng thử hỏi vì đâu mà cái ý thức ấy nó ngày một xuống cấp.

Hồi mới vào nghề báo, mình đã có bận ghé vào một trạm công an trên quốc lộ 5. Tối buồn quá ra xem các anh làm nhiệm vụ. Càng về khuya, xe công-ten- nơ  từ Hải Phòng lên càng nhiều. Tuần tự các xe đều tấp vô kể cả khi chưa có hiệu lệnh dừng, mà chỉ dừng có vài chục giây. Đứng ngó nghiêng một lát thì có anh công an ra tha thiết mời đi…nhậu dù đã nửa đêm.

Sau này mới biết mình cứ thơ ngây lảng vảng ở đó nên anh em không “làm việc” được.

Để bù vào mỗi lần “làm việc” như thế thì xe phải chở quá tải, phải chạy quá tốc độ để “thâm canh tăng vụ”...

Chúng ta phàn nàn xe buýt chạy ẩu, bỏ bến… Nhưng nếu xí nghiệp đánh giá năng lực vận chuyển dựa vào số chuyến (mà không căn cứ vào số hành khách) thì chạy ẩu bỏ bến đâu có gì lạ.

Nhìn dòng người cuồn cuộn một cách hỗn độn trên đường mình cứ liên tưởng đến bộ mặt cuộc sống. Đấy chính là dòng chảy của xã hội. Ở đó, giả dụ nếu có người tử tế thì có lẽ cũng vẫn phải vận động theo cái mớ hỗn độn, xô bồ ấy thôi, dừng lại coi chừng chết. Do đó, nói về cái ý thức thấp kém của người tham gia giao thông thì cũng chưa hết nhẽ đâu.