Được nghỉ hay phải nghỉ ? ( Bản gốc hay hơn )

Trong tuần rét đậm, các cháu học sinh tiểu học Hà Nội lại phải đến trường trong rét mướt. Khổ thân các cháu! Đến trường đã lạnh, bố mẹ phải chở con về còn lạnh hơn. Hỏi sao, bảo nhà trường cho các cháu nghỉ vì lạnh dưới 10 độ, không biết gửi chúng đi đâu bây giờ! Phụ huynh bốc hỏa lên đầu mà vẫn lạnh. Chẳng biết nên gọi là được nghỉ hay phải nghỉ học nữa đây?

Thế chưa cực bằng mấy cháu co ro cúm rúm đứng ở cổng trường như trẻ vô thừa nhận, mà đúng là “vô thừa nhận” thật, vì bố mẹ vội đi làm, vừa trút con xuống là phóng đi luôn, không nhìn thông báo. Cơ khổ!

Cũng có trường tinh thần trách nhiệm cao, nên dù có vài cháu bố mẹ để thả ở cổng trường cũng phải trông giữ và cơm nước qua trưa. Cơ khổ !

Chuyện đâu có mới mẻ gì? Năm trước cũng đã om lên việc nghỉ rét. Sở GD-ĐT Hà Nội cho phép các phòng GD, các trường được quyền quyết định cho học sinh nghỉ nếu nhiệt độ dưới 10 độ C. Năm nay quy định cụ thể hơn là 10 độ C ấy của “ bản tin dự báo thời tiết, Đài PTTH Hà Nội, lúc 6h30 hàng ngày.”

Sở GD-ĐT Hà Nội dựa vào bản tin của Đài PTTH Hà Nội mà không dùng đài khác gắn mác trung ương hẳn hoi, chắc có ý tin tưởng ở “tính khu biệt cao” của các thông số trong bản tin dự báo đài này. Một hành động cụ thể có tính khái quát cao cho khẩu hiệu “Người Việt dùng hàng Việt” và “Giữ gìn bản sắc dân tộc”. Nhưng cũng từ bây giờ, đài này phải ý thức được trọng trách của mình với hàng triệu công dân tương lai của thủ đô.

Thông báo rõ ràng như thế nhưng cũng có cái khó cho phụ huynh và nhà trường. Đó là bản tin thường thông báo nhiệt độ dao động trong một khoảng nhất định, ví dụ như từ 8 – 13 độ C. Vậy biết lấy nhiệt độ tối thiểu hay nhiệt độ tối đa? Hay một công đôi việc, đề nghị phụ huynh và học sinh ôn lại bài toán trung bình cộng cho nhuần nhuyễn? Việc này chắc phải nhờ cán bộ ngành dự báo thời tiết tư vấn chứ không thể lấy logic toán học mà suy diễn được.

Có người đưa ra sáng kiến, mỗi phụ huynh ra cửa hàng thiết bị dạy học mua một chiếc nhiệt kế, loại ngành GD cung cấp về các trường thời kỳ thay sách, treo ngoài cửa. Phụ huynh nhòm vào đó là có thể tự ra quyết định. Nhà trường cũng đặt một chiếc để kiểm tra. Thế là chung một hệ quy chiếu. Quá chuẩn! Loại nhiệt kế này trong kho thiết bị nhiều lắm, gỡ mạng nhện, lau sạch và bổ sung cho nó thêm một giá trị sử dụng. Đoàn kiểm tra nếu thấy chắc khen hết lời. Tưởng sáng kiến kinh nghiệm, nào ngờ một thầy dạy vật lý la hoảng, chết, chết, gay lắm, không làm vậy được, không làm vậy được! Cái nhiệt kế ấy chỉ là mô hình tượng trưng thôi, sao đi so với những tính toán khoa học của trung tâm dự báo thời tiết được? Ở đó họ còn phóng mắt ra khơi xa báo gió mùa biển động giúp ngư dân tránh bão. Trong khi đó cái nhiệt kế ở trường nhúng vào nước sôi mà kiên nhẫn lắm mới nhích lên được 80 độ kia kìa.

Chuyện tưởng nhỏ nhưng phức tạp ra trò! Hà Nội được sưởi ấm bằng tắc đường và động cơ xe nhả khói phè phè còn rét thế này, học sinh ở Ba Vì và mấy xã của tỉnh miền núi Hòa Bình mới thành công dân thủ đô chắc rét lắm? Chẳng biết “dự báo thời tiết khu vực Hà Nội” đã cập nhật thông số khí tượng vùng này chưa. Nếu cứ dưới 10 độ nghỉ học chắc các em chơi luôn qua tết. Đỉnh Tản Viên Sơn hơn 1200 m đâu phải chuyện đùa! Cơ khổ!

Mỗi trường có đặc điểm riêng, một quy định cứng nhắc áp dụng cho tất cả là phi thực tế, thiếu khả thi và không tuân theo quy luật. Tại sao dưới 10 độ C thì cho nghỉ học mà không phải là 9 hay 11 độ C? Nơi nào có đủ điều kiện như phòng học kín gió, đủ sáng, các cháu đến trường đủ ấm, không xa… thì dưới 10 độ C học có sao đâu? Những lúc như thế này sao chẳng thấy nhà trường hỏi ý kiến phụ huynh nhỉ? Hay đây không thuộc phạm trù xã hội hóa? Đã được đánh tiếng giao quyền chủ động thì trường nên bàn với tập thể phụ huynh. Với bài toán có nhiều biến thì phải xem nó trong nhiều trường hợp, các thầy quá thạo. Hàng trăm cái đầu dễ dàng tìm ra đáp số cho bài toán có nhiều tham số này. Biết thế, nhưng nhiều trường ở ta được tiếng là chịu khó lắng nghe sự chỉ đạo và chỉ làm theo chỉ đạo. Quá đúng! Nhưng tuyệt đối hóa nó dẫn đến thụ động, mụ mị đi thì nguy. Phần tư thế kỷ trôi qua mà di chứng một thời làm theo mệnh lệnh, phân phối theo định xuất vẫn thấp thoáng đâu đây. Cơ khổ !

Ngô Thiệu Phong