Nhà sàn - đừng đánh mất!

Trong chương trình học của sinh viên kiến trúc không chỉ có các thức cột cổ điển của La Mã- Hy lạp mà còn có cả những chi tiết cột - kèo- mái- vách nhà sàn của bà con dân tộc thiểu số Tây Bắc, đặc biệt là nhà sàn của người Thái, người Mường!

Nói vậy để thấy ngôi nhà sàn rất đẹp! Nó tồn tại qua bao đời hẳn có cái lý của nó. Thời thế thay đổi! Thời tiết cũng đổi thay! Nhưng đó không phải là lý do chính đáng để chúng ta bỏ đi ngôi nhà sàn (nếu còn tốt và còn khắc phục được).

Hãy cứ tưởng tưởng việc thay ngôi nhà sàn bằng ngôi nhà ống (nhà phố) kiểu miền xuôi như việc bỏ người vợ mộc mạc chân chất nhưng duyên dáng đảm đang để theo một cô nàng phấn son loè loẹt, đôi chân chưa một lần lên nương, làn da chưa một lần tắm suối vậy.

Phấn son bắt mắt nhưng dễ làm mờ mắt và chóng phôi pha!

Nhiều nơi ở Tây Bắc đang phát triển du lịch. Người xuôi và khách nước ngoài lên Tây Bắc du hí không phải để nhìn đống bê tông ngồn ngộn. Cái đó dưới xuôi không thiếu, trời Tây không thiếu nếu không muốn nói thừa mứa. Họ cần ngắm nét riêng của Tây Bắc, trong đó có ngôi nhà sàn.

Đừng cố khoác cho ngôi nhà sàn bộ cánh mới theo lối cách tân tuỳ hứng. Làm thế chả khác nào bắt cô gái Thái mặc quần bò vận áo cóm😢. Những hạn chế trong ngôi nhà sàn truyền thống (như khu vệ sinh) có thể làm tách biệt ra xa.

Có nhiều kiểu nhà sàn nhưng tôi vẫn thích nhà sàn có hành lang (ban công) chạy xung quanh, mái đổ dài để mưa khỏi hắt.

Cần nhắc lại: Khí hậu nước ta nhiệt đới gió mùa. Vì thế nhà nên có mái dài, cửa sổ cửa đi nên có ô văng chắn nước!

Các bạn muốn ngồi lặng yên bên bếp lửa ngắm những giọt mưa tí tách rơi ngoài mái hiên hay đóng tịt cửa lại thu lu trong ngột ngạt của 4 bức tường? Vẻ thi vị và lãng mạn của ngôi nhà trong tay bạn!

Anh Chính Tới, đồng nghiệp đàn anh của tôi dấu chân đã khắp các bản làng Tây Bắc, đã thấy và khuyên bà con đừng lợp bằng fribro xi-măng! Ung thư đấy! Giờ chúng ta không mơ những ngôi nhà lợp gỗ pơ mu nữa nhưng có thể thay bằng ngói nung hoặc ngói xi măng, chỗ nào có ngói đá thì đẹp vô cùng!

Ảnh: Chính Tới.